Irak

Irak, oficjalnie Republika Iraku, jest krajem położonym na Bliskim Wschodzie, w Azji Zachodniej. Graniczy z Kuwejtem na południu, Arabią Saudyjską na południowym zachodzie, Jordanem na zachodzie, Syrią na północnym zachodzie, Turcją na północy oraz Iranem na wschodzie. Kraj ten ma łączną powierzchnię około 438 317 km², co czyni go 58. największym krajem świata. Ludność Iraku wynosi około 40 milionów mieszkańców, a stolicą i największym miastem jest Bagdad.

Geografia Iraku jest zróżnicowana, z górami na północy, wyżynami na wschodzie, a na zachodzie rozciąga się pustynia. Dwie najważniejsze rzeki kraju to Tygrys i Eufrat, które przepływają przez centralną i południową część kraju, tworząc żyzną krainę znaną jako Mezopotamia. Klimat Iraku jest kontynentalny, z gorącymi, suchymi latami oraz chłodnymi, deszczowymi zimami.

Irak jest krajem o bogatej historii, uważanym za kolebkę cywilizacji, gdzie ponad 5000 lat temu narodziły się pierwsze starożytne państwa takie jak Sumer, Akad czy Babilon. W przeszłości kraina ta była miejscem narodzin wielu nauk, osiągnięć technicznych oraz kulturalnych. W starożytności na terenie dzisiejszego Iraku powstał słynny kodeks Hammurabiego – jeden z najstarszych zapisanych zbiorów praw.

W historii Iraku wiele różnych kultur i imperiów przeplatało się ze sobą. Po upadku starożytnego Babilonu, tereny te były częścią Imperium Perskiego, a później podbite przez Aleksandra Wielkiego. W VII wieku region został zdobyty przez muzułmańskich Arabów, co wpłynęło na kształtowanie się obecnej tożsamości narodowej. W XIII wieku kraj został zniszczony przez mongolską inwazję. W późniejszych wiekach tereny te przeszły pod panowanie Imperium Osmańskiego.

Po I wojnie światowej i upadku Imperium Osmańskiego, na mocy mandatu Ligi Narodów, Irak został ustanowiony jako monarchia pod protektoratem Wielkiej Brytanii. Niepodległość od Brytyjczyków Irak uzyskał w 1932 roku. W 1958 roku w wyniku wojskowego zamachu stanu monarchia została obalona, a Irak stał się republiką.

W drugiej połowie XX wieku Irak był miejscem wielu konfliktów, zarówno wewnętrznych, jak i międzynarodowych. W 1980 roku rozpoczęła się wojna z Iranem, która trwała do 1988 roku i spowodowała ogromne straty materialne oraz ludzkie dla obu krajów. W 1990 roku Irak, pod rządami Saddama Husajna, najechał na Kuwejt, co doprowadziło do interwencji międzynarodowej i I wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku. Reżim Husajna utrzymywał się przy władzy mimo licznych buntów i niezadowolenia społecznego.

W 2003 roku, w wyniku oskarżeń o posiadanie broni masowego rażenia, Stany Zjednoczone i ich sojusznicy przeprowadzili inwazję na Irak, obalając rząd Saddama Husajna. Następne lata przyniosły destabilizację kraju, wzrost przemocy i konfliktów etnicznych oraz religijnych. W 2014 roku terytorium północnego Iraku zostało zdobyte przez ekstremistyczne ugrupowanie Państwo Islamskie (ISIS), które doprowadziło do ogromnych zniszczeń i prześladowań ludności cywilnej. Siły irackie, przy wsparciu międzynarodowym, odbiły te tereny w 2017 roku.

Obecnie Irak jest parlamentarną demokracją federalną, której system polityczny opiera się na konstytucji uchwalonej w 2005 roku. Kraj dzieli się na 19 prowincji. Choć sytuacja polityczna i społeczna nadal pozostaje niestabilna, Irak podejmuje próby odbudowy i modernizacji kraju.

Gospodarka Iraku opiera się głównie na eksploatacji ropy naftowej, która stanowi około 90% dochodów z eksportu. Kraj posiada jedne z największych rezerw ropy naftowej na świecie, jednak infrastruktura wydobywcza i przetwórcza została poważnie uszkodzona w wyniku lat konfliktów. Oprócz ropy, Irak posiada także zasoby gazu ziemnego, fosforów i siarki. Rolnictwo odgrywa mniejszą rolę, ale wciąż stanowi istotny sektor gospodarki, zwłaszcza w dolinie rzek Tygrys i Eufrat.

Kultura iracka jest zróżnicowana i bogata, odzwierciedlając wpływy wielu kultur, które przez wieki przewijały się przez ten region. Religia odgrywa ważną rolę w życiu społecznym Iraku – większość mieszkańców wyznaje islam, z dominacją odłamów szyickiego i sunnickiego. Kraj ten posiada liczne zabytki historyczne, takie jak starożytne miasta Ur, Babilon czy Niniwa, które przyciągają turystów z całego świata. Niestety, wiele z nich zostało uszkodzone lub zniszczone w wyniku konfliktów w ostatnich dziesięcioleciach.

Językiem oficjalnym w Iraku jest arabski, ale na północy kraju, w regionie Kurdystanu, językiem dominującym jest kurdyjski. W wielu obszarach kraju można również spotkać społeczności posługujące się językami asyryjskim, aramejskim czy ormiańskim. Irak ma bogate dziedzictwo literackie, z arabską i kurdyjską poezją oraz prozą odgrywającymi istotną rolę w kulturze narodowej.

W dziedzinie sztuki, Irak słynie ze swojej tradycji ceramicznej i alabastrowej, a także z prac w metalu i drewnie. Współczesna sztuka iracka łączy elementy tradycji z nowoczesnym podejściem, stawiając na tematykę społeczną, polityczną i historyczną. W muzycznym krajobrazie Iraku dominują tradycyjne melodie i pieśni, ale można również znaleźć wpływy muzyki zachodniej i popularnej.

Kuchnia iracka to mieszanka smaków, korzeni i technik kulinarnych, wynikająca z bogatej historii i wpływów kulturowych. Tradycyjne dania opierają się na ryżu, chlebie, warzywach, mięsie, zwłaszcza jagnięcym i wołowym, oraz bogatej gamie przypraw i ziół. Wśród popularnych potraw warto wymienić masgouf, tashreeb, dolma czy kubba.

W zakresie sportu, Irakijczycy są wielkimi miłośnikami piłki nożnej, która jest zdecydowanie najpopularniejszym sportem w kraju. Reprezentacja Iraku odniosła sukcesy na arenie międzynarodowej, zwłaszcza podczas Pucharu Azji, który zdobyła w 2007 roku.

Mimo trudnej sytuacji politycznej, społecznej i gospodarczej, Irak posiada ogromny potencjał i bogate dziedzictwo kulturowe, na którym może opierać się przyszły rozwój kraju. Odbudowa i stabilizacja społeczno-polityczna będzie jednak wymagać czasu, a także wsparcia międzynarodowego.